Hoogsensitiviteit en hooggevoeligheid lijken dezelfde betekenis te hebben, maar is dit wel zo? Wat is het verschil tussen hoogsensitief en hooggevoelig zijn? Wat zijn prikkels en wat heeft de term ‘High Sensitive Person’ (HSP) hiermee te maken?
Hoogsensitiviteit, hooggevoeligheid en prikkels.
Hoogsensitiviteit en hooggevoeligheid houden beiden verband met prikkels.
“Hoogsensitief of hooggevoelig, dat is iedereen tegenwoordig.”
Onlangs hoorde ik iemand dit zeggen. Niet eens zo gek als je het mij vraagt. Want wij als mensen krijgen tegenwoordig ook veel meer externe prikkels te verwerken, dan de mensen van 100 jaar geleden. Mobiele telefoons, internet, (sociale) media, televisie, auto’s, reclameborden etc. Al deze informatie dient ons zenuwstelsel te verwerken. Als er een stukje van die informatie via onze zintuigen binnenkomt, noemen we dat een prikkel. De hersenen kunnen de prikkels van onze zintuigen verwerken, daardoor kunnen wij betekenisvol horen, zien, voelen, ruiken en proeven. Als je hersenen de hoeveelheid prikkels niet kan verwerken, noemen we dit overprikkeling. Dit kan komen doordat je letterlijk meer prikkels binnenkrijgt, maar ook doordat je hersenen moeite hebben om deze prikkels te verwerken zoals bij stress of ziekte. Welke rol hoogsensitiviteit hierin speelt lees je hieronder.
Hoogsensitiviteit, wanneer ben je hoogsensitief?
Laten we vooropstellen dat iedereen enigszins sensitief is. Dit betekent dat je gevoelig bent voor zintuiglijke gewaarwordingen. Een voorbeeld hiervan is dat je moeder koekjes aan het bakken is. Je reukorgaan zorgt ervoor dat de geur zich bindt aan een receptor. Vervolgens wordt er een impuls (signaal) naar de hersenen gestuurd. Op dit moment herken jij de koekjesgeur. Klinkt logisch toch?
Wanneer je hoogsensitief bent, verwerk je meer prikkels en vaak ook intenser en diepgaander, dan (minder) sensitieve mensen. Hoogsensitiviteit is een aangeboren eigenschap bij zo’n 20% van de mensen. Het is geen ziekte, syndroom of aandoening, een diagnose kan je dus niet krijgen. Je kan op latere leeftijd niet ineens hoogsensitief worden en hoogsensitiviteit kan je ook niet kwijtraken. Je zou dus kunnen stellen dat de hersenen van hoogsensitieve mensen anders werken, zoals onderzoekers ook hebben vastgesteld in dit onderzoek. Verschillende onderzoekers (waaronder Elaine N. Aron & Arthur Aron) hebben een aangeboren eigenschap ontdekt bij ongeveer 20% van de mensen: Sensorische verwerkingsgevoeligheid (SPS). Er wordt een link gelegd met een grotere gevoeligheid voor omgevings- en sociale stimuli. SPS wordt steeds vaker verbonden met identificeerbare genen, gedrag, fysiologische reacties en patronen van hersenactivatie (Aron et al. 2012).
Wanneer ben je een Hoog Sensitief Persoon (HSP)?
Als hoog sensitief persoon (high sensitive person) word je geboren met een verhoogde gevoeligheid. Ongeveer een op de vijf mensen wordt hiermee geboren. Volgens onderzoekster Elaine N. Aron zijn hoog sensitieve personen:
- Gewetensvol, nauwkeurig en intuïtief.
- Raken snel overweldigd in gezelschap, het werk of een drukke omgeving.
- Hebben een sterke verbeeldingskracht.
- Kunnen last hebben van onzekerheid, verlegenheid en overgevoeligheid.
Ben je benieuwd naar meer kenmerken? Doe hier de zelftest.
Hoogsensitief is niet hetzelfde als hooggevoelig.
Als hoogsensitief persoon kan je wel erg sensitief zijn, maar dit betekent niet automatisch dat je ook hooggevoelig bent volgens onderzoeker Elke van Hoof. Als je weet hoe jij met je sensitiviteit om dient te gaan, hoef je er geen last van te hebben. Je kan het dan ook inzetten als een kwaliteit, zoals het hebben van veel empathie en het aanvoelen van de behoeften van een ander.
Hooggevoeligheid, wanneer ben je hooggevoelig?
Zodra je last ervaart van je hoogsensitiviteit ben je hooggevoelig. Dit kan zich ontwikkelen nadat jij je onvoldoende gezien, gehoord, geliefd of gewaardeerd voelde, maar ook na een andere stressvolle of traumatische ervaring. Als het ware word je dan extra alert op je omgeving en ga je je (ongemerkt) aanpassen. Je voelt aan wat jij nodig hebt om bij een groep te horen, je veilig te voelen of bijvoorbeeld welke zorg de ander nodig heeft. Prikkels komen sterker binnen als je zo alert bent. Vaak heb je je jarenlang aangepast aan ‘de ander’, de ‘groep’ of de maatschappij, maar ben je langzaam verwijderd van je ware zelf. Want welke gevoelens horen nu eigenlijk bij jou en welke bij de ander? Wat doe jij vanuit intrinsieke motivatie en wat omdat het volgens jou of de ‘ander’ ‘moet’? Wat kost jou energie en wat geeft jou energie? Een burn-out en gezondheidsklachten komen dan ook veel voor bij hooggevoelige personen.
Het belangrijkste is dat je als hoogsensitieve of hooggevoelige persoon leert omgaan met je gevoeligheid. Zodra jij in jouw kracht staat kan je optimaal genieten van jouw kwaliteiten als hoogsensitief persoon. Kwaliteiten als: intuïtief, empathisch, creatief, fantasierijk, autonoom, zorgzaam, verbindend, bewust en authentiek. Mocht je hier persoonlijke begeleiding bij willen is dit mogelijk.
Begeleiding en coaching bij hoogsensitiviteit en hooggevoeligheid
Angela werkt als holistisch gezondheids- en levenscoach. Gespecialiseerd in gezondheidsproblemen, hoogsensitiviteit, hooggevoeligheid en hoogbegaafdheid.
Bovenstaande is natuurlijk allemaal makkelijker gezegd dan gedaan. Herken jij jezelf in hooggevoeligheid of overprikkelt zijn? Wil je graag begeleiding en coaching? Vraag dan een gratis kennismakingsgesprek aan!
