Denk eens rustig over geluidsvervuiling na: welke geluiden zijn er, als je de mens-gerelateerde geluiden niet meerekent? Ik gok dat je het dan vrij rustig vindt? De natuurgeluiden zijn namelijk de enige geluiden die je overhoudt. Van een hinnikend paard, een vliegend insect, de zee, de wind, onweer, tot een omvallende boom. Door de jaren heen zijn er dus behoorlijk veel vervuilende geluiden bijgekomen. Wat doet dit met de mens en de natuur om ons heen
Geluid en gezondheid
Er zijn twee verschillen voor de mens als we het over geluidsvervuiling hebben. Ten eerste namelijk de hoeveelheid decibel die een mens aankan tot dat men gehoorschade krijgt. Ten tweede de hoeveelheid geluid die men verwerken kan, voordat men overprikkelt of vermoeid raakt en zelfs ziek kan worden. Het zenuwstelsel moet namelijk al het geluid verwerken. Heel veel geluid is tegenwoordig niet meer nuttig voor de mens (in de zin van communicatie of waarschuwingen), maar vooral ‘ruis’. Dit kan veel effect hebben op onze gezondheid, zoals blijkt uit onderstaande onderzoeken.
Onderzoeken naar geluidsvervuiling
De wereldgezondheidsorganisatie (WHO) hanteert een richtlijn van 53 decibel, daarboven stijgt het risico op gezondheidsproblemen. Het Europese Milieu Agentschap (EEA) heeft via een studie naar buiten gebracht dat ongeveer 139 miljoen Europeanen worden blootgesteld aan schadelijke geluidsniveaus van 55 decibel en meer. Vooral door weg-,trein-, vliegverkeer. Dit is ongeveer 1 op de 5 Europeanen. Verder beschreef het EEA dat ongeveer een miljoen Europeanen schadelijke geluidsoverlast heeft door overige soorten geluid, zoals windmolens.
Uit een studie van de WHO in 2018, over de effecten van omgevingsgeluiden (o.a. auto-, trein en vliegtuigen), blijkt dat te hoge geluidsniveaus leiden tot slaap- en concentratiestoornissen, verhoogde bloeddruk, stress en hart- en vaatziekten.
Daarnaast worden ook de stofwisseling en leercapaciteiten er negatief door beïnvloedt. Vliegtuiglawaai kan volgens het EEA er voor zorgen dat minstens 12.500 kinderen problemen ervaren op school. Tevens zou geluidsvervuiling volgens het EEA elk jaar verantwoordelijk zijn voor ongeveer 12.000 voortijdige sterfgevallen.
Geluidsvervuiling en de natuur
Menselijke geluiden kunnen de natuur verstoren. Zo blijkt uit een onderzoek (2020) naar vogels dat menselijke geluidshinder het nestelen voor vogels vertraagde. De vogels die een lage frequentie zingen, zijn moeilijker te horen door het laagfrequente menselijke geluid. Daarnaast waarschuwt Hans Slabbekoorn van het ‘Instituut Biologie Leiden’ voor de menselijke geluiden in en om het water:
“Geluidsvervuiling in en om het water leidt tot een afname van natuurlijke geluiden van biologische oorsprong, zoals van zeezoogdieren, vissen en garnalen. Het beïnvloedt ook natuurlijke geluiden van hydro-geologische oorsprong, zoals van golven, de branding en brekend ijs. De veranderde geluidsomstandigheden onderwater hebben een negatieve invloed op mariene soorten en ecosystemen.“
Natuurgeluiden en gezondheid
Natuurgeluiden blijken uit onderzoek daarentegen een goed effect op de gezondheid te hebben. De proefpersonen voerde de taken waar ze focus en concentratie voor nodig hadden, na het luisteren naar natuurgeluiden beter uit. Daarnaast ontdekten onderzoekers van Brighton en Sussex medical school (BSMS) dat het afspelen van ‘natuurlijke geluiden’ invloed had op de lichaamssystemen die het autonome zenuwstelsel voor flight-or-fright en rest-digest regelen, met bijbehorende effecten op de rustactiviteit van de hersenen.
Bij het luisteren naar natuurlijke geluiden weerspiegelde de hersenconnectiviteit een naar buiten gerichte focus van aandacht. Bij het luisteren naar kunstmatige geluiden weerspiegelde de hersenconnectiviteit een naar binnen gerichte aandacht. Dit is vergelijkbaar met toestanden die worden waargenomen bij angst, posttraumatische stressstoornis en depressie.
Hier kan uit geconcludeerd worden dat door het luisteren naar natuurlijke geluiden, het parasympatische zenuwstelsel gestimuleerd wordt. Dit laat het lichaam ontspannen. Bij het luisteren naar kunstmatige geluiden (zoals verkeersgeluiden), wordt voornamelijk het sympathische zenuwstelsel gestimuleerd. Dit laat het lichaam in actie komen. Wat bij langdurig kunstmatig geluid als stress ervaren kan worden.
Geluid in het dagelijks leven
De hele dag door worden we blootgesteld aan allerlei geluiden. Totale stilte kent de moderne mens nog nauwelijks. Probeer iedere dag de stilte op te zoeken, het liefst door meditatie of wandelen in de natuur. Hierdoor kan je zenuwstelsel tot rust komen en kunnen gezondheidsproblemen voorkomen worden. Wees daarbij respectvol voor de natuur, door in stilte door het bos te lopen. Laat je verwonderen door de muziek van de natuur!
Dit onderwerp bespreken? Vraag een gratis kennismakingsgesprek aan!
