Vroeg of laat krijgen we er allemaal mee te maken: rouw, de dood en sterven.
Het zijn onderwerpen die we liever uit de weg zouden gaan. Onlangs heb ik zelf het overlijden van mijn lieve oma meegemaakt. Ik heb uitgebreid met haar over de dood en het leven gesproken. Ik zie nog te vaak dat de dood als een taboe of moeilijk onderwerp wordt gezien, waardoor nabestaanden met vele vragen blijven zitten. Ik heb daardoor besloten om mijn inzichten in dit blog te beschrijven, waardoor ik jullie kan informeren en inspireren.
20 vragen die je wilt stellen aan je dierbaren voordat zij overlijden
Als een dierbare ernstig ziek is of overlijdt kom je voor vele vragen te staan. Vragen waarvan je kunt denken, had ik dit maar eerder gevraagd. Dit kan zowel gelden voor iemand die al op leeftijd is of voor iemand die jong is. Want niemand weet zijn/haar sterfdatum. Of zoals mijn oma altijd zei, niemand weet hoe lang het lontje is. Om goed aan iemands wensen te kunnen voldoen, hierbij wat vragen die je zou kunnen stellen:
10 vragen over ‘voor de dood’:
- Hoe zou je herinnert willen worden?
- Wat waren de mooiste momenten uit je leven?
- Wat waren de moeilijkste momenten uit je leven?
- Welke muziek vind je mooi? Heb je een lievelingsliedje?
- Wat is je lievelingskleur, je lievelingskledingstuk, lievelingseten, favoriete bloem of dier?
- Wil je gereanimeerd worden?
- Hoe denk je over orgaandonatie?
- Hoe denk je over supplementen, medicatie en palliatieve sedatie?
- Als je niets meer zou kunnen, zou je dan medicatie willen?
- Heb je een adresboekje en is deze actueel?
10 vragen over ‘na de dood’:
- Wat denk je dat er gebeurt als je doodgaat? Geloof je in leven na de dood?
Zo ja, wat zou je ‘seintje’ zijn voor het bewijs van leven na de dood? - Wil je begraven of gecremeerd worden?
In Nederland is alleen begraven of cremeren toegestaan. Het is verboden om een overledene te resomeren (het lichaam wordt opgelost met speciale vloeistof) of te cryomeren (het lichaam wordt bevroren, waarna het uit elkaar valt en de resten begraven of gecremeerd worden). - Waar wil je begraven of gecremeerd worden? Bijv. een natuurbegraafplaats of een normale begraafplaats. In het geval van cremeren, wat wil je dat er met de as gebeurd?
- Wil je een lijkwade (een doek van zachte stof om een overledene in te wikkelen), een opbaarplank, een mand of een uitvaartkist? Of een combinatie van? Wat voor materiaal zou je willen?
- Heb je specifieke wensen m.b.t. de uitvaart?
- Welke liedjes zou je graag op je uitvaart willen laten horen? Wil je foto’s en video’s op de uitvaart tonen?
- Wil je een kerkdienst of een andere vorm van een afscheidsbijeenkomst?
- Als je de keuze hebt, waar zou je willen overlijden? (thuis, ziekenhuis, hospice, verzorgingshuis etc.)
- Zijn er mensen waar je nog graag afscheid van zou willen nemen, iets tegen zou willen zeggen/schrijven? Mensen die wel/niet op de uitvaart aanwezig mogen zijn?
- Heb je een specifieke wens m.b.t. financiën en je spullen? Is er een testament?
12 vragen die je aan je (groot)ouder wilt stellen:
Om jezelf beter te leren begrijpen, kan het belangrijk zijn om zoveel mogelijk te weten te komen van je voorouders. Naast karaktereigenschappen of gelijkenissen in talenten kan het zijn dat er sprake is van een transgenerationeel trauma. Oftewel een trauma van een voorouder die (onbewust) op jou of andere familie is overgedragen. Dit kan gaan over gedrag en opvoeding, maar ook over epigenetica. Houd bij het stellen van vragen wel rekening met hun eventuele trauma’s en respecteer het indien zij er niet over kunnen of willen praten. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij een onderwerp als de tweede wereldoorlog, misbruik of het verblijf in een kindertehuis.
- Wat weet jij nog van je ouders, grootouders, overgrootouders?
- Hoe ben je opgevoed?
- Wat is het geheim van (gezond) oud worden?
- Wat zijn je belangrijkste levenslessen?
- Heb je onderwijs of een studie gevolgd? Zo ja, welke?
- Heb je (vroeger) gewerkt? Zo ja, waar en hoe vond je dat?
- Wat zou je aan je kleinkinderen willen meegeven?
- Wat was je favoriete speelgoed als kind?
- Wie was je eerste vriendje of vriendinnetje?
- Waar heb je je (huidige) partner leren kennen?
- Wat vind je de beste uitvinding die je in je leven hebt meegemaakt?
- Wat is je leukste herinnering aan mij?
Tip: maak samen een stamboom en vraag zoveel mogelijk over de familieleden. Onderwerpen die je kan bespreken zijn: karakter, beroep, hobby, woonsituatie, gezinsleven etc.
3 tips voor je doodgaat – voor het leven 😉
- Praat over de dood. Deel bovenstaande informatie over je eigen leven met jouw dierbaren. Dit kan zowel mondeling als door het schriftelijk te noteren. Op deze manier blijven jouw familieleden en vrienden niet met vele vragen achter op het moment dat je plotseling zal overlijden.
- Deel je gevoelens met mensen die belangrijk voor jou zijn. Dit kan mondeling, schriftelijk of door bijvoorbeeld leuke momenten te delen samen. Vertel aan je vader, moeder, broer, zus, opa, oma, tante, oom, vriend of vriendin wat zij voor jou betekenen. Vertel dat je van ze houdt. Liefde heelt en verbindt. Jij en zij zullen deze momenten niet snel vergeten.
- Geniet van het leven. Zorg ervoor dat je goed voor je lichaam zorgt, zonder kan je nu eenmaal niet leven. Daarnaast is het leven te kort om dromen uit te stellen, dingen te doen die niet bij je passen of die je geen energie geven.
Wacht niet op morgen, je leeft nu!
Angela Drenth
Rouw en de dood bespreekbaar maken?
Vele hoogsensitieve en hoogbegaafde volwassene denken veel na over de dood. Wil jij als hoogsensitieve of hoogbegaafde volwassene de onderwerpen rouw en sterven bespreekbaar maken? Lees dan verder!
Angela werkt als holistisch gezondheids- en levenscoach. Gespecialiseerd en ervaringsdeskundige in diverse gezondheidsproblemen, hoogsensitiviteit, hooggevoeligheid en hoogbegaafdheid.
Ben jij nieuwsgierig geworden naar wat holistische coaching voor jou kan betekenen? Of wil je graag begeleiding en coaching? Vraag dan een gratis kennismakingsgesprek aan!
